Phá bỏ
ngục tù quá khứ
Có những người luôn bị quá khứ ám ảnh, tiếc
thương, hờn oán, hối hận và khổ đau làm cho họ suốt ngày bị giam hãn trong ngục
tù quá khứ, và do đó cũng không thể sống thảnh thơi trong giây phút hiện tại.
Quá khứ thật ra không còn nữa, chỉ
có những ấn tượng, những hình ảnh còn lại trong chiều sâu tâm thức. Những cái
đó có thể ám ảnh ta, phong tỏa ta, ảnh hưởng đến cách hành xử của ta trong giây
phút hiện tại. Những cái ta nói và ta làm có thể do bị chúng thúc đẩy. Như vậy
là ta mất tự do.
Hơi thở
chánh niệm cho ta biết rằng trong giờ phút hiện tại những đe dọa đó, những đau
thương đó, những tàn ác đó không còn có mặt và ta có thể an trú được một cách
an toàn trong giây phút hiện tại.
Hơi thở
chánh niệm cho ta biết là những ấn tượng ấy, những hình ảnh ấy không phải là thực
tại và cái ý thức ấy giúp cho ta thoát khỏi vòng ảnh hưởng của những ám ảnh và ấn
tượng kia. Cũng như khi Tôn Ngộ Không trước khi đi cầu cứu với Phật Bà Quan Âm
đã vẽ một vòng tròn và dặn Tam Tạng đừng bước ra khỏi vòng tròn đó, thì yêu
quái sẽ không thể làm gì được Tam Tạng trong khi Tôn Ngộ Không vắng mặt.
Nhưng
trong khi Tôn Ngộ Không đi rồi, yêu quái hiện hình thành một phụ nữ lâm nguy cầu
Tam Tạng tới cứu giúp, và khi Tam Tạng bị lừa, bước ra khỏi vòng tròn thì yêu
quái bắt đầu nắm được Tam Tạng.
Cái
vòng tròn đó tượng trưng cho sự sống có thật trong giây phút hiện tại. Nếu ta
biết thở, biết ngồi yên, biết đi trong chánh niệm thì ta còn ở trong vòng tròn,
và ta tiếp xúc được với sự sống đang có mặt mà không còm bị ma quỷ của đau
thương, của hiểm nguy quá khứ điều khiển ta nữa.
Nếu
trong quá khứ, bạn đã từng bị đối xử độc ác, lợi dụng tình dục, trải nghiệm khổ
đau, bạn phải biết cách thực tập để trong mỗi phút giây có thể thấy được là những
cái ấy đã chỉ xảy ra trong quá khứ, còn
trong giây phút hiện tại thì bạn an toàn, không có những hiểm nguy và ác độc
nào cả.
Nhận diện
bóng ma quá khứ, nói với chúng rằng chúng chỉ là bóng ma không có thật, là cách
tự giải phóng mình ra khỏi ngục tù quá khứ. Thực tập thở, đi, ngồi, và làm việc
trong chánh niệm trong vài tuần lễ, bạn sẽ thành công và những cảm xúc đau buồn
sẽ không còn trở lại.
Thiền
đi
Thiền
đi là một phép tu mầu nhiệm giúp cho ta có mặt từng giây phút trong giờ phút hiện
tại. Mỗi bước chân có ý thức giúp ta tiếp xúc với những mầu nhiệm của sự sống
đang có mặt. Bạn có thể phối hợp hơi thở và bước chân và đi một cách bình thường
dù là trên hè phố, trước sân ga hay bên bờ sông.
Thở vào
bạn có thể bước hai bước, và quán chiếu đã về, đã tới. Đã về tức là đã về với sự
sống trong giây phút hiện tại, đã tới tức là gặp sự sống rồi, không cần vội vã,
bôn ba, tìm kiếm gì nữa.
Quê hương của mình là sự sống nằm trong
giây phút hiện tại. Chỉ giây phút hiện tại mới có thật, trong khi đó quá khứ và
tương lai chỉ là những bóng ma.
Những
bóng ma này có thể tác dụng đưa tới tiếc nuối, khổ đau, lo lắng, và sợ hãi. Nếu
mỗi bước chân của bạn đưa bạn về được với hiện tại thì những bóng ma này không
còn có quyền hành gì trên bạn nữa cả.
Thở ra,
bạn bước ba bước và nói thầm ta đã về, ta đã tới. Hoặc con đã về, con đã tới.
Con đã về tới quê hương đích thực của con là sự sống mầu nhiệm đang có mặt, con
không còn lang thang đi tìm kiếm gì nữa.
Đi như
vậy tức là đã dừng lại. Dừng lại, đó là thiền chỉ, samatha. Ta dừng lại được
thì tổ tiên, ông bà và cha mẹ trong ta cũng dừng lại được. Ta bước được một bước
thảnh thơi thì tất cả tổ tiên có mặt trong từng tế bào cơ thể ta đều cũng bước
được một bước thảnh thơi như ta.
Bạn là
người có hiếu nhất trên trần gian nếu bạn dừng lại được và bước được những bước
thảnh thơi như thế cho tổ tiên và cho cha mẹ.
Đã về
Đã tới
Bây giờ
Ở đây
Vững
chãi
Thảnh
thơi
Quay về
Nương tựa.
Bài kệ
trên đây là những lời thiền ngữ để giúp cho bạn an trú được vững chãi trong
giây phút hiện tại, nắm lấy những lời thiền ngữ này cho vững thì bạn sẽ thiết lập
được sự có mặt của bạn một cách vững chãi trong hiện tại, cũng như lên cầu
thang bạn nắm vững thành vịn cầu thang thì sẽ không bao giờ té.
“Bây giờ,
ở đây” là địa chỉ của sự sống, là nơi ta về, nơi ta tới, nơi ta có quê hương,
có bình an, có hạnh phúc, nơi ta gặp gỡ được tổ tiên, bạn bè và con cháu của
ta.
Thiền tập
là để ta luôn luôn trở về nơi chốn ấy. Mỗi bước chân của bạn đưa bạn về với sự
sống trong giây phút hiện tại. Bạn hãy thử thực tập thiền đi chậm xem.
Bước một
bước, thở vào trong khi bước, và nói: “Con đã về”. Mình phải đầu tư một trăm phần
trăm thân thể và tâm trí mình vào bước chân và hơi thở mình thì mình mới thực sự
đã về, đã tới. Nếu ý thức (Niệm) và sự tập trung (Định) của bạn vững vàng thì bạn
có thể về được 100%, tới được 100%.
Nếu
chưa thực sự về tới 100% nơi địa chỉ “bây giờ và ở đây” thì bạn đừng bước thêm
bước nào nữa cả. Cứ để mình trong tư thế ấy mà thở cho đến khi bạn dừng lại được
sự rong ruổi của tâm ý, cho đến khi bạn đã thực sự đã về đã tới một trăm phần
trăm trong giây phút hiện tại.
Lúc ấy,
bạn sẽ mỉm cười, nụ cười của thành công, chiến thắng, và bạn bước thêm một bước
nữa, với thiền ngữ “Đã tới”. Bước chân vững chãi như dấu ấn của vị quốc vương
trên một sắc lệnh. Bàn chân bạn ghi dấu ấn đã về đã tới trên mặt đất. Đi như thế
thì chế tác được năng lượng thảnh thơi và vững chãi.
Đi như
thế thì tiếp xúc được với những mầu nhiệm của sự sống. Đi như thế thì được nuôi
dưỡng, được trị liệu. Có những người chỉ nhờ thiền đi mà chữa được bệnh của
mình.
“Vững
chãi, thảnh thơi” nghĩa là bạn không bị quá khứ lôi kéo, không bị tương lai lôi
kéo, bạn có tự do. Đây không phải là tự kỷ ám thị, đây không phải là sự mong cầu,
bởi vì nếu bạn an trú được trong hiện tại thì bạn đang có vững chãi và đang có
tự do.
Thảnh
thơi là không bị những con ma quá khứ và tương lai lôi kéo. Thảnh thơi là không
còn hấp tấp chạy về tương lai. Vững chãi và thảnh thơi là nền tảng của hạnh
phúc đích thực.
“Quay về
nương tựa” là một bài tập mà đức Thế Tôn trao truyền cho các vị đệ tử trong những
ngày gặp gỡ cuối trước khi Ngài qua đời
THÍCH NHẤT HẠNH
http://langmai.org/thien-duong/thien-tap-cho-nguoi-ban-ron/
