DUY BIỂU HỌC | CHƯƠNG KẾT: NHỮNG NỖ LỰC ĐỂ HỆ THỐNG HÓA DUY BIỂU

Share on facebook

DUY BIỂU HỌC

• Lời Nói Đầu
• Năm Mươi Bài Tụng
• Chương 01: Thức Thứ Tám (tàng Thức)
• Chương 02: Thức Thứ Bảy (mạt-na Thức)
• Chương 03: Thức Thứ Sáu (ý Thức)
• Chương 04: Năm Thức Cảm Giác
• Chương 05: Bản Chất Của Thực Tại
• Chương 06: Con Đường Tu Tập
• Chương Kết: Những Nỗ Lực Để Hệ Thống Hóa Duy Biểu
• Phụ Lục

DUY BIỂU HỌC

Thích Nhất Hạnh

Nhà xuất bản Lá Bối

CHƯƠNG KẾT: NHỮNG NỖ LỰC ĐỂ HỆ THỐNG HÓA DUY BIỂU

Nói tới những cố gắng, những nỗ lực để hệ thống hóa tư tưởng Duy Biểu, trước hết chúng ta phải nói tới Thầy Vô Trước (Asanga). Thầy Vô Trước là anh của Thầy Thế Thân (Vasubandhu). Thầy Vô Trước viết Nhiếp Đại Thừa Luận. Trong chương đầu của Nhiếp Đại Thừa Luận Thầy gọi thức A-lại-gia thức là Sở Tri Y, tức là nền tảng của đối tượng nhận thức: núi, sông, cây, cỏ, người, vật, tâm thức. Sau đó là Thầy Thế Thân. Thầy Thế Thân rất nổi tiếng,nổi tiếng hơn cả anh của thầy (là thầy Vô Trước). Đó là nhờ tác phẩm Ba Mươi Bài Tụng Duy Biểu.

Sau Thầy Thế Thân có nhiều thầy khác, nhưng mà nổi bật nhất là Thầy Trần Na (Dignāga). Thầy Trần Na sáng tác rất nhiều trong đó có Quán Sở Duyên tức là quán chiếu về đối tượng của nhận thức. Thầy Trần Na là người khai mở Duy Thức Mới. Thầy đưa vào trong Duy Biểu Học của Thầy Vô Trước và Thầy Thế Thân yếu tố luận lý học (logic) và yếu tố nhận thức luận (epistemology). Trong đạo Bụt có một môn học về lý luận học gọi là Nhân Minh Học (năm xưa tác giả có viết một tập sách về vấn đềnày ). Nhận thức luận là một phần trong triết học đã đặt vấn đề tâm thức con người có thể đạt đến chân lý tối hậu hay không, có biết được sự thật về thực tại hay không? Nếu tâm con người không có khả năng đó thì không nên cố gắng, chỉ mất công sức và thì giờ. Trong Duy Biểu Học của Thầy Trần Na có mầu sắc của luận lý học và nhận thức luận nhưng tất cả đều có bản chất tâm học (the study of mind) của Phật giáo.

DUY BIỂU HỌC | CHƯƠNG 06: CON ĐƯỜNG TU TẬP

Share on facebook

DUY BIỂU HỌC

• Lời Nói Đầu
• Năm Mươi Bài Tụng
• Chương 01: Thức Thứ Tám (tàng Thức)
• Chương 02: Thức Thứ Bảy (mạt-na Thức)
• Chương 03: Thức Thứ Sáu (ý Thức)
• Chương 04: Năm Thức Cảm Giác
• Chương 05: Bản Chất Của Thực Tại
• Chương 06: Con Đường Tu Tập
• Chương Kết: Những Nỗ Lực Để Hệ Thống Hóa Duy Biểu
• Phụ Lục

DUY BIỂU HỌC

Thích Nhất Hạnh

Nhà xuất bản Lá Bối

CHƯƠNG 06: CON ĐƯỜNG TU TẬP

Các bài tụng từ số 41 tới 50 mô tả các phương pháp thực tập. Thiền quán về tự tính y tha khởi - mọi sự đều liên quan chặt chẽ với nhau - có thể giúp chúng ta chuyển đổi vô minh thành trí tuệ. Hàng ngày nếu chúng ta tập nhìn sâu, đưa ánh sáng chánh niệm vào soi chiếu tính chất tương tức tương nhập của mọi sự vật, chúng ta có thể chấm dứt khuynh hướng coi mọi sự là thường hằng bất biến, hoặc có tự ngã riêng biệt. Với trí tuệ đó, chúng ta sẽ nhìn thế giới Ta-bà của vô minh, sinh diệt, không khác gì thế giới của niết bàn, chân như. Hai thế giới đó chỉ là hai bình diện khác nhau của cùng một thực tại. Dù chỉ nhìn sâu vào một sự vật giản dị trong thế giới sinh diệt, ta có thể được giải thoát và tiếp xúc được với thế giới của chân như. Mục đích của thiền quán là đặt chân được vào thế giới của không sinh không diệt, thế giới của chân như. Tiếp xúc sâu sắc được với sóng là ta tiếp xúc được với nước. Tiếp xúc được với thế giới ta bà, ta sẽ tiếp xúc được với chân như. Bụt dạy ta các phương pháp để tiếp xúc với chân như ngay tại đây, trong thế giới Ta-bà này.

DUY BIỂU HỌC | CHƯƠNG 05: BẢN CHẤT CỦA THỰC TẠI

Share on facebook

DUY BIỂU HỌC

• Lời Nói Đầu
• Năm Mươi Bài Tụng
• Chương 01: Thức Thứ Tám (tàng Thức)
• Chương 02: Thức Thứ Bảy (mạt-na Thức)
• Chương 03: Thức Thứ Sáu (ý Thức)
• Chương 04: Năm Thức Cảm Giác
• Chương 05: Bản Chất Của Thực Tại
• Chương 06: Con Đường Tu Tập
• Chương Kết: Những Nỗ Lực Để Hệ Thống Hóa Duy Biểu
• Phụ Lục

DUY BIỂU HỌC

Thích Nhất Hạnh

Nhà xuất bản Lá Bối

CHƯƠNG 05: BẢN CHẤT CỦA THỰC TẠI

Các bài tụng từ 31 tới 40 bàn về nhiều vấn đề liên quan tới 8 thức mà chúng ta đã học ở các chương trên. Nói chung, các bài tụng này đề cập tới vấn đề bản chất của thực tại. Các nhận thức về ta và người, về cá nhân hay tập thể, chủ thể cùng đối tượng, về các vấn đề như sinh-diệt, nhân duyên v.v... tất cả đều là các quan niệm, các nhận thức của chúng ta trong sự tìm hiểu thế giới mà chúng ta nhìn thấy, và đã kinh nghiệm. Điều quan trọng là ta không nên để bị kẹt vào các quan niệm, các nhận thức. Ta chỉ dùng chúng như những phương tiện để hiểu chúng mà thôi. Một khi ta nhận ra được chân như của thực tại, ta không cần tới các nhận thức đó nữa.

Hai bài tụng chót trong chương này (số 39 và 40) nói về ba tự tánh (Trisvabhāva) trong các nhận thức mà ta nhìn sự vật:

Biến kế chấp (parikalpita-svabhāva)

Y tha khởi (paratantra-svabhāva)

Viên thành thật (pariniṣpanna-svabhāva).

DUY BIỂU HỌC | Chương 04: Năm Thức Cảm Giác

• Lời Nói Đầu
• Năm Mươi Bài Tụng
• Chương 01: Thức Thứ Tám (tàng Thức)
• Chương 02: Thức Thứ Bảy (mạt-na Thức)
• Chương 03: Thức Thứ Sáu (ý Thức)
• Chương 04: Năm Thức Cảm Giác
• Chương 05: Bản Chất Của Thực Tại
• Chương 06: Con Đường Tu Tập
• Chương Kết: Những Nỗ Lực Để Hệ Thống Hóa Duy Biểu
• Phụ Lục

DUY BIỂU HỌC

Thích Nhất Hạnh

Nhà xuất bản Lá Bối

CHƯƠNG 04: NĂM THỨC CẢM GIÁC

Ba bài tụng số 28, 29 và 30 mô tả tính chất của năm thức cảm giác (ngũ quan): nhãn, nhĩ, tỷ, thiệt và thân thức. Năm thức này phát sinh, dựa trên dòng ý thức, giống như sóng dựa trên nước; cũng giống như ý thức có căn là Ý (Mạt-na - thức thứ bảy) và Mạt-na có căn là A-lại-gia (thức thứ tám). Tám thức đều tương tức, liên quan chặt chẽ với nhau.

Các giác quan (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân) của năm thức đầu có khi được gọi là năm cánh cửa (āyatana), qua đó tất cả các sự vật (các pháp) trong vũ trụ tiếp xúc với ý thức của chúng ta. Vì vậy, ta rất cần học cách canh cửa (hộ trì các căn) để chọn những hạt giống thiện lành. Đó là sự thực tập chánh niệm.

DUY BIỂU HỌC | CHƯƠNG 03: THỨC THỨ SÁU (Ý THỨC)

Share on facebook

DUY BIỂU HỌC

• Lời Nói Đầu
• Năm Mươi Bài Tụng
• Chương 01: Thức Thứ Tám (tàng Thức)
• Chương 02: Thức Thứ Bảy (mạt-na Thức)
• Chương 03: Thức Thứ Sáu (ý Thức)
• Chương 04: Năm Thức Cảm Giác
• Chương 05: Bản Chất Của Thực Tại
• Chương 06: Con Đường Tu Tập
• Chương Kết: Những Nỗ Lực Để Hệ Thống Hóa Duy Biểu
• Phụ Lục

DUY BIỂU HỌC

Thích Nhất Hạnh

Nhà xuất bản Lá Bối

CHƯƠNG 03: THỨC THỨ SÁU (Ý THỨC)

Trong năm bài tụng từ bài 23 tới 27, chúng ta sẽ học về các tính chất và đặc điểm của thức thứ sáu hay Ý thức (manovijñāna).

Như chúng ta đã biết, Mạt-na là căn của Ý thức. Trong bản chất, Mạt-na có các nhận thức sai lạc (là tư lượng) nên nhiều nhận thức của Ý thức cũng sai lạc. Vì Mạt-na bị ngăn che, mê mờ (hữu phú), ý thức của ta cũng thường bị che phủ bởi các vọng tưởng. Khác với Mạt-na, Ý thức có thể có những nhận thức khác: nhận thức trực tiếp (hiện lượng) hay có suy luận (tỷ lượng). Khi thức thứ sáu có thể nhận thức sự vật một cách trực tiếp, ta có thể tiếp xúc với chân như.

Phương pháp huấn luyện ý thức của ta để nó có các nhận thức trực tiếp là thực tập chánh niệm. Đây là đóng góp đáng kể nhất của ý thức. Khi chúng ta tỉnh thức, khi chúng ta có ý thức về mọi hành động, lời nói và tư tưởng của ta, thì ta có thể hành động, nói năng và tư duy theo hướng thiện lành, không đi về hướng bất thiện.Với năng lượng chánh niệm trong ý thức, chúng ta có thể tránh không tưới tẩm các hạt giống giận hờn, tham lam và ngu si trong tàng thức, và chúng ta cũng có thể nuôi dưỡng được những hạt giống của an vui, hạnh phúc. Vì vậy, thực tập để ý thức luôn có chánh niệm là chuyện rất quan trọng.