Đi cầu,
đi tiểu
Bạn cũng có thể tập thiền khi đi cầu hay đi tiểu. Đi cầu
và đi tiểu cũng quan trọng như thở, như đi, như ngồi, như ăn, như uống, như thắp
hương. Phải có sự sống, phải có niềm vui trong khi đi cầu hay đi tiểu. Phải sống
sâu sắc trong giờ phút đi cầu hay đi tiểu. Để hết tâm ý vào việc đi cầu và đi
tiểu.
Buông
thư, có mặt hoàn toàn, và cảm thấy thoải mái, thích thú khi đi cầu hay đi tiểu.
Nghĩ đến những trường hợp táo bón, nhiễm trùng đường tiểu, đi cầu đi tiểu không
được, hoặc rất đau, bạn mới thấy đi cầu đi tiểu không có vấn đề là một lạc thú.
Bạn có
cần một bài thi kệ không? Nó đây:
Không dơ cũng
không sạch
Không bớt cũng
không thêm,
Bát Nhã Ba La
Mật
Không có pháp
nào trên.
Trong
khi đi cầu hoặc đi tiểu, cũng như trong khi chải răng hoặc bước đi, bạn có thể
đầu tư 100% thân tâm của bạn vào những việc ấy. Đó là Thiền!
Làm thức
ăn sáng
Làm thức
ăn sáng cũng là thiền tập! Nấu nước sôi, pha trà, lọc cà-phê, nấu cháo trắng,
nướng bánh mì, chiên cơm nguội, sắp đặt bàn… tất cả những việc đó đều có thể được
làm trong chánh niệm, nghĩa là trong ý thức sáng tỏ rằng bạn đang làm cái đó, bạn
đang vui khi làm cái đó, cái đó đang xảy ra trong giây phút hiện tại.
Chánh
niệm là năng lượng thắp sáng ý thức chiếu rọi vào những gì đang xảy ra bây giờ
và ở đây. Chánh niệm là trái tim của thiền tập. Khi pha trà mà bạn ý thức rằng
mình đang pha trà, không nghĩ tới quá khứ, không nghĩ về tương lai, tâm mình đặt
hết vào việc pha trà, như thế là bạn đang có chánh niệm.
Chánh
niệm giúp ta sống sâu sắc từng giây phút của cuộc sống hằng ngày! Ai cũng có khả
năng chánh niệm, nhưng với người thực tập chánh niệm hùng hậu hơn, và người ấy
có khả năng an trú trong hiện tại nhiều hơn.
Thời
gian làm thức ăn sáng có thể được biến thành một buổi thiền tập, vui lắm. Nếu
có người khác đã xuống bếp rồi và đang chuẩn bị làm thức ăn sáng, bạn cũng nên
đi xuống bếp và giúp người ấy, mời người ấy cùng làm trong chánh niệm, cả hai
thực tập sống trong giây phút hiện tại, biến thời gian làm thức ăn sáng thành một
niềm vui.
Ăn sáng
Bạn có thể sắp đặt để buổi ăn sáng được thảnh thơi và
yên vui. Đừng đọc báo, đừng mở máy truyền hình, đừng nghe đài
phát thanh. Ngồi thẳng, nhìn thức ăn trên bàn, nhìn mọi người, thở và mỉm cười,
để nhận diện và trân quý.
Bạn có
thể nói một câu gì đó với người ngồi trước mặt bạn. Ví dụ: Có mẹ đang ngồi ăn
sáng với con, con hạnh phúc quá! Hoặc: Hôm nay trời nắng đẹp, bố nhớ ra thăm vườn
và nằm võng cho con nhé. Hoặc: Hôm nay anh sẽ thu xếp về sớm một chút để có dịp
giúp em làm cơm chiều, v.v… Những câu nói như thế là để công nhận sự có mặt quý
giá của những người thương, đó là sự thực tập chánh niệm.
Có
chánh niệm thì tất cả những trao đổi trong bữa ăn sáng đều có công năng giúp bạn
và những người khác nhận diện và trân quý những điều kiện hạnh phúc mình đang
có. Rửa bát, dọn bàn sau khi ăn sáng có thể trở thành niềm vui như vào một ngày
đẹp trời.
Đối trị
tập khí
Tập khí
là thói quen, và đây là thói quen xấu, được lặp lại rất nhiều lần. Thói quen đầu
tiên mà ta phải nhận diện là chạy về tương lai. Có thể thói quen (tập khí) này
đã được truyền xuống từ tổ tiên và cha mẹ.
Ta mải
lo lắng cho tương lai nên không có khả năng sống sâu sắc và an lạc trong hiện tại.
Ta có niềm tin âm ỉ trong lòng là hiện giờ ta chưa thể có hạnh phúc được và ta
còn cần một số điều kiện khác, thì mới thực sự có hạnh phúc.
Ta suy
đoán, dự kiến, chuẩn bị, mơ ước về những “điều kiện hạnh phúc” ấy mà ta sẽ có
trong tương lai. Và ta chạy về tương lai, cả trong những giấc ngủ. Hoặc ta có
quá nhiều lo lắng, sợ hãi về tương lai, không biết tương lai của mình sẽ ra
sao, và những lo lắng, bồn chồn ấy cũng không cho phép ta an trú được trong hiện
tại.
Phép
thiền tập của bạn là đem tâm về hiện tại. Làm thế nào để bạn nhận diện được tập
khí ấy mỗi khi bạn bị nó lôi đi. Bạn chỉ cần chú ý tới hơi thở và mỉm cười với
tập khí ấy: Ô hay, mình lại bị tập khí kéo đi rồi. Nhận diện được tập khí, thì
tập khí buông bỏ bạn, bạn có tự do để sống an vui trong hiện tại. Mới bắt đầu
thiền tập, bạn sẽ phải nhận diện nó mỗi ngày nhiều lần.
Biết sống
an lạc trong hiện tại cũng là một tập khí, một thói quen tốt. Những thói quen này,
bạn cần phải tập luyện mới có được.
Chải
răng, mặc áo, tắm gội, lái xe, đi bộ… bạn hãy để hết tâm ý vào việc bạn đang
làm, tìm an lạc và hạnh phúc ngay trong những giây phút ấy. Nếu bạn có thực tập
hơi thở ý thức, thì bạn có cơ hội nhận diện tập khí bạn nhiều hơn và mỗi lần nhận
diện, thì tập khí kia sẽ không kéo bạn đi theo nữa.
Đây đã
là bắt đầu của thảnh thơi, của giải thoát, của an lạc. Phép tu này gọi là nhận
diện đơn thuần. Tập khí của ta ơi, ta biết mi đang biểu hiện. Bạn không cần vật
lộn với nó, không cần đàn áp nó, chỉ cần nhận diện. Chánh niệm là năng lượng có
khả năng nhận diện bất cứ cái gì đang xảy ra, trong đó có tập khí của bạn
THÍCH NHẤT HẠNH
