Thuở xưa có con cá sống dưới hồ nước cùng với con rùa. Một hôm rùa
dạo chơi trên mặt đất trở về, gặp cá liền kể:
- Mấy hôm nay tôi đi một vòng trên đất khô.
- Đất khô à, cá lấy làm ngạc nhiên. Bạn nói đất khô, vậy đất khô là
gì? Đất mà làm sao khô được? Tôi chưa khi nào thấy bùn đất mà khô cả.
Bẩm tính ôn hòa, rùa nhỏ nhẹ đáp:
- Bạn nghĩ như vậy cũng tốt. Nhưng kỳ thực, những nơi mà tôi đi qua
mấy hôm nay là mặt đất khô khan.
- Này bạn rùa, bạn nói rõ lại coi. Đất khô mà bạn nói ra làm sao,
giống như cái gì? Nó có ẩm ướt không?
- Không.
- Đất khô có mát mẻ, êm dịu và dễ chịu không?
- Không.
- Đất khô có trong suốt và ánh sáng có rọi xuyên qua được không?
- Không.
- Đất khô có mềm mại để mình bơi lội trong ấy không?
- Không.
- Đất có di chuyển và trôi chảy thành dòng không?
- Không.
Cá rất bực mình với hang loạt trả lời không, không của rùa nhưng vẫn
gặng hỏi.
- Đất có nổi sóng và tan ra thành bọt không?
- Không. Rùa thành thật trả lời.
Cá bỗng nhiên cười lớn, lộ vẻ hân hoan của người thắng cuộc.
- Tôi đã bảo rằng đất khô của bạn chỉ là hư vô, không có gì hết.
Tôi hỏi và bạn đã xác nhận rằng đất khô là không. Không phải là gì hết thì là
hư vô chứ còn gì.
- Được, rùa đáp, tốt lắm. Này bạn cá, nếu bạn quả quyết rằng đất
khô là hư vô, không có gì hết thì cứ tiếp tục nghĩ như thế. Thực ra, ai đã biết
nước và đất liền rồi thì chắc chắn sẽ chê bạn là con cá dại dột, vì quả quyết rằng
những gì mà mình không biết là hư vô, là không có gì hết.
(Theo Truyện cổ Phật giáo)
