Đạo Phật không phải là một hệ thống của đức tin và thờ
phượng, và cũng không đòi hỏi sự tin tưởng mù quáng, mà cần đặt niềm tin dựa
trên trí hiểu biết về sự thực. Người Phật tử đặt niềm tin nơi Ðức Phật, bởi vì
Ngài là người đã khám phá ra con đường giải thoát. Cũng giống như người bệnh
tin dùng toa thuốc mà thầy thuốc đã cho để uống được lành bệnh.
Đạo Phật
là gì ? Danh
từ Phật xuất phát từ chữ phạn बुद्धा, đọc là buddhā, và là một động từ quá khứ của động từ
căn बुध (budh-), có
nghĩa là "tỉnh thức" và sự tỉnh thức này khởi nguyên từ một kinh nghiệm
thực chứng của Ngài Sĩ Đạt Đa Cồ Đàm, được biết như một vị Phật, đã tự mình
giác ngộ.
Giáo lý Nguyên thủy của Đức Phật là sự quan tâm của Ngài đến tất cả
các vấn đề đạo đức trong xã hội con người, bằng những cách hướng thiện mà chính
Ngài đã thể nghiệm và thực chứng, để làm cách sống cho chính mình cũng như cho
người, cùng nhau đưa đến việc tỉnh thức, giải thoát. Bởi vì trong việc tu đạo,
điều quan trọng là diệt trừ phiền não,
để làm cho cái tâm trở lại thể tính thanh tịnh sẵn có của nó trong mỗi người.
Theo chiều dài của lịch sử cho đến ngày hôm nay có khoảng
hơn 300 triệu tín đồ trên khắp thế giới đã đi theo bước chân của Ngài, để đạt đến
trạng thái lý tưởng của sự hoàn thiện về tri thức lẫn đạo đức, bằng những
phương tiện hoàn toàn nhân bản, và đồng thời làm lớn mạnh lòng từ bi nhân ái, hầu
giúp cho chính mình có thể trở thành một người bạn chân thành đối với tất cả
nhân loại.
Đạo Phật gồm có ba phương diện, giáo lý hay pháp học
(Pariyatti), pháp hành (Patipatti) và chứng đắc hay pháp thành (Pariyatti) cả
ba tuỳ thuộc và tương quan lẫn nhau. Đạo Phật không phải chỉ đơn thuần lưu giữ
trong kinh sách, và cũng không phải là một đề tài để mọi người nghiên cứu trên
quan điểm văn chương và lịch sử. Trước tiên cần phải nghiên cứu, thực hành, mới
đạt được sự chứng đắc, và sự tự chứng này mới chính là mục tiêu cuối cùng của đạo
Phật.
Đạo Phật không
phải là một hệ thống của đức tin
và thờ phượng, và
cũng không đòi hỏi sự tin tưởng mù
quáng, mà cần đặt niềm tin dựa trên
trí hiểu biết về sự thực. Người Phật tử đặt niềm tin nơi Ðức Phật, bởi vì
Ngài là người đã khám phá ra con đường giải
thoát. Cũng giống như người bệnh tin
dùng toa thuốc mà thầy thuốc đã
cho để uống được lành
bệnh.
Do đó khởi điểm của đạo Phật là trí hay sự hiểu biết
và đi từ chánh kiến. Ðức Phật dạy : "Không
nên tin điều gì chỉ do đồn đại, không nên tin bất cứ điều gì vì điều đó thuộc
về truyền thống hay chỉ vì đó là tập tục lâu đời được truyền xuống qua bao thế
hệ, không nên tin vào bất cứ điều gì do người khác nói, không nên tin chỉ vì đó
là xác chứng văn bản của một hiền giả xa xưa nào đó trình bày đến ta, không nên
tin điều gì, bởi vì phong tục nhiều năm khiến ta phải xem nó như sự thực, không
nên tin điều gì chỉ vì thẩm quyền của bậc thầy hay giáo sĩ của mình.
Theo kinh nghiệm riêng của ta, và sau khi đã thẩm xét
đầy đủ, bất luận điều gì hợp với chân lý và đem lại lợi ích cho bản thân cũng
như mọi người, các ông hãy chấp nhận đó là sự thực và sống hợp theo điều ấy".
Đức Phật đã dạy những phương pháp đa dạng, đơn giản, bởi
vì trình độ của con người vô cùng khác biệt. Không phải mỗi người đều suy nghĩ
trong cùng một cách. Do đó chúng ta cần
thường xuyên, tự chiêm nghiệm và thực hành một cách nghiêm túc, từng giờ, từng
phút, từng giây, từng khắc... để đạt được hạnh phúc hiện tại ngay bây giờ.
Đạo Phật đang thích nghi bằng sự nhấn mạnh một sự tiếp cận dựa trên
lý trí và có chừng mực với khoa học. Đạo Phật có một sự giải thích rõ ràng về
kinh nghiệm cuộc sống mang đến như thế nào và đối phó với chúng như thế nào
trong một hình thức khả dĩ nhất, mà Tứ Diệu Đế là điều chứng minh một cách rất cụ
thể.
Đạo Phật nói rằng đừng chấp nhận bất cứ điều gì trong
sự tín ngưỡng mù quáng : hãy tự suy nghĩ, thẩm tra nó và để thấy nếu nó thực sự
có ý nghĩa và hợp lý hay không.
Ngày hôm nay con người đi mua vật gì mà không thử nó
trước, cũng như thế, họ sẽ không chuyển đổi sang một tôn giáo hay một triết lý
của đời sống mà không kiểm nghiệm nó. Đạo Phật cởi mở với sự khảo sát của khoa
học và mời thỉnh mọi người thẩm tra nó để hiểu một cách rõ ràng.
Đức Phật không phải
là đấng thần linh ban cho ta sự thay
đổi hoàn cảnh hay tình trạng khốn đốn của mình. Đức Phật đã nói: " Như Lai chỉ là người chỉ đường,
mỗi người phải tự đi đến, không ai đi thế cho ai được ". Công trình khơi mở
kho tàng tri kiến Phật là công trình của mỗi cá nhân.
Trong Trường A Hàm I có ghi, con đường tự lực ấy được
Đức Phật dạy như sau: " Này các Thầy, hãy tự mình thắp lên ngọn đuốc của
chính mình, thắp lên với chánh pháp, đừng thắp lên vơí một pháp nào khác. Hãy tự
mình làm chỗ nương tựa của chính mình, nương tựa với chánh pháp, đừng nương tựa
với một pháp nào khác ".
Đạo Phật đưa ra chánh đạo để con người tìm về phần tối linh trong tự
thân, đó là Phật tính. Trong vũ trụ không có gì là tối linh ngoài cái tối linh
trong tâm ta. Giáo lý về Phật tính sẽ góp phần nâng cao tầm nhận thức để con
người xác lập được một thế giới quan và một nhân sinh quan khoan dung, thấm nhuần
hương vị giác ngộ và từ bi của đạo Phật. Chỉ những nền đạo lý xuất phát từ cội
nguồn sâu thẳm của tâm linh mới có thể tác động sâu xa đến xã hội được.
Kể từ khi ánh sáng giác ngộ từ Tuệ trí siêu việt của đức
Phật bừng lên dưới gốc cây Bồ Đề, cho đến nay nó vẫn tiếp tục tỏa sáng những
chân trời tư tưởng và tâm linh của nhân loại. Trong những thời buổi điên đảo
như hiện nay, thì ánh sáng linh nghiệm này lại càng cần thiết hơn
cho xã hội, cho toàn nhân loại.
Từ xưa, tiếng chuông chùa đã đồng vọng như một sức mạnh tâm linh
trong lòng người con Việt, thì bây giờ, người con Việt vẫn cần những tiếng
chuông này, càng vang vọng thêm hơn nữa để thức tỉnh con người ra khỏi bến mê,
trở về hướng thiện và cùng nhau xây dựng lại những gì đã đổ vỡ, bằng bốn chữ :
Từ, Bi, Hỷ, Xả, đang có trong mỗi người.
Kính bút
TS Huệ
Dân
http://www.daophatngaynay.com/vn/phat-phap/buoc-dau-hoc-phat/dao-phat/6448-Dao-Phat-la-gi-.html
