Làm sao ta chạm tới được Thượng đế? Làm thế nào để ta gởi được
cái năng lượng của ta về Thượng đế, để xúc tác được với năng lượng của Thượng đế,
và để cho cái năng lượng vô cùng vô biên đó chuyển động cái tình trạng của ta? Người
thương của chúng ta đang bị đau khổ, đang bị hiểm nguy, chúng ta cần bao bọc người
thương của chúng ta bằng những năng lượng lành để người đó được che chở và có sức
vượt qua được cơn hiểm nguy. Chúng ta cần có những giúp đỡ đó cho nên chúng ta mới
cầu nguyện.
Khi cầu nguyện, muốn chạm tới được Thượng đế, chúng ta có thể
dùng một trong ba cái chìa khóa đó tên là Vô thường, Vô ngã và Niết bàn.
Ai mà không chấp nhận sự thật vô thường? Người đạo Bụt chấp nhận
vô thường, mà người đạo Chúa cũng chấp nhận vô thường. Nhờ vô thường mà mọi thứ
đều trở nên có thể!
Vô ngã là một mặt khác của vô thường. Sự vật là vô thường, biến chuyển
và không có một thực thể riêng biệt, một cái ta độc lập. Chúng ta đã học rằng người
cầu nguyện và người được cầu nguyện đều không có một cái ta riêng biệt. Thượng đế
có đó vì ta có đây. Nếu không có ta ở đây thì làm sao ta biết rằng Thượng đế có
đó? Cho nên cái nguyên tắc vô ngã này là một chìa khóa rất mầu nhiệm, nó mở ra
cho chúng ta những cánh cửa rất lớn.
Chìa khóa thứ ba là Niết bàn. Niết bàn là gì? Niết bàn có phải
là một thực thể tách biệt ra khỏi thế giới sanh tử mà chúng ta đang sống đây
hay không? Niết bàn và sanh tử có phải là hai cái biệt lập hay không? Theo cái
chìa khóa thứ hai thì Niết bàn và sanh tử, tuy gọi là hai nhưng kỳ thực là một.
Cũng như sóng và nước. Sóng khác với nước. Nhưng ngoài sóng không có nước,
ngoài nước không có sóng. Vì vậy cho nên đứng về phương diện hiện tượng thì
chúng ta gọi nó là thế giới sinh tử, nhưng đứng về phương diện bản chất thì
chúng ta gọi nó là Niết bàn.
Chúng ta hãy nhìn sâu hơn để biết làm thế nào mà tiếp xúc được với
Thượng đế. Nhiều nhà thần học Ki-tô giáo nói rằng Thượng đế là nền tảng của hiện
hữu. God is the ground of beings. Một trong những người đó là Paul Tillich thần
học gia người Đức. Theo định nghĩa đó, nếu Thượng đế là bản chất của hiện hữu,
là nền tảng của hiện hữu, thì hiện hữu là gì? Hiện hữu là những sáng tạo phẩm của
Thượng đế. Như vậy thì làm htế nào để tiếp xúc với Thượng đế nếu ta không tiếp
xúc được với tạo vật?
Chúng ta có hai chữ Creator là tạo hóa và Creature là tạo vật.
Chúng ta chỉ có thể tiếp xúc được với Thượng đế qua tạo vật mà thôi. Cũng như
chúng ta chỉ tiếp xúc được với nước qua sóng mà thôi. Vì vậy cho nên trong khi cầu
nguyện, chúng ta có thể tiếp xúc với thế giới hiện tượng. Hiện tượng nào cũng
mang theo bản chất ở trong nó.
Nếu chúng ta biết tiếp xúc sâu sắc và nhận diện cái tính cách vững
chãi thảnh thơi và mầu nhiệm của những hiện tượng đó, thì qua thế giới hiện tượng,
chúng ta có thể tiếp xúc được với thế giới của bản thể, thế giới của niết bàn của
Thượng đế.
Trong chúng ta, có những người cầu nguyện không được thành công lắm,
là tại phẩm chất của sự cầu nguyện của họ còn yếu kém. Mình không nói phẩm chất
của lời cầu nguyện mà mình nói phẩm chất của sự cầu nguyện. Tại vì cầu nguyện
theo đúng phương pháp là phải thân, khẩu, ý hợp nhất. Cho nên đây không phải chỉ
là lời cầu nguyện mà là tâm cầu nguyện.
Cho nên đừng đi tìm một Thượng đế trừu tượng, đừng cầu nguyện Thượng
đế như một ý niệm trừu tượng. Đó là một điều rất quan trọng. Phải đến với Thượng
đế qua những gì rất cụ thể, đó là những biểu tượng của Thượng đế trong thế giới
hiện tượng. Con người cũng có chất thánh của Thượng đế và cũng cùng chia sẻ cái
bản chất thánh thiện đó của Thượng đế.
Cầu nguyện bao giờ cũng có kết quả, nhưng cái mức thành công của
sự cầu nguyện khác nhau.
Khi câu trả lời là "không" thì chưa chắc đã là không
có hiệu quả! Đã có hiệu quả rồi, nhưng mình không thấy được, cho nên mình cho
là không đấy thôi. Tại vì mình đâu biết được cái nhu yếu đích thực của mình?
Trong khi đó thì cái Tâm thức cộng đồng, cái Nhất tâm hay là Thượng đế, biết rõ
hơn mình, biết cái gì tốt cho mình hơn.
(Trích Hiệu Lực Cầu Nguyện - Thích Nhất Hạnh)