Viết bởi
Thích Tùng Từ biên soạn - Như Nguyện dịch
Người xưa nói rằng: “con người không phải Thánh hiền
làm sao không lỗi? Biết lỗi mà sửa là điều thiện lớn nhất”.
Đó là
khích lệ những người có ý chí sửa lỗi hướng thiện và thay đổi vận mệnh, đối với
những sai lầm đã qua không nên nản lòng lùi bước. Trong cuộc sống gặp phải những
điều không tốt cũng đừng oán trời trách người, điều quan trọng là phải kịp thời thay đổi quan niệm,
thói quen, suy nghĩ, cố gắng làm thiện mà không hẹn hò dây dưa, đó không những
là điều thiện rất lớn mà còn có khả năng thay đổi vận mệnh. Nếu chúng ta biết
được ý nghĩa chói lọi của sanh mạng ở nơi tìm cầu chân lý hoàn hảo chí thiện, tất
cả những phẩm đức tu dưỡng tốt và các việc làm lợi ích cho người khác.
Tu tập
những phẫm chất tốt chẳng qua chỉ là khơi dậy bản tính thanh tịnh bất sanh bất diệt vốn có, cố gắng đoạn trừ và
phòng ngừa những tập tánh không tốt ở đời này và đời trước. Một con người biết
thay đổi vận mệnh là biết ngay lập tức ra sức thay đổi quan niệm, thói quen,
suy nghĩ, chí thành làm thiện, nhất tâm niệm Phật là trợ duyên lớn bổ sung cho
việc làm này. Cuối cùng có thể phá được trói buộc nghiệp
cảm của kiếp trước và mở đầu một cuộc sống mới nhất cho tương lai, thành một người
xây dựng vận mệnh đúng đắn nhất. Khiến cho vận mệnh vốn có được thay đổi, dần dần phước
đức trí huệ tăng trưởng và đạt đến quả vị Thánh hiền, cảnh giới hoàn hảo đạo đức
chí thiện.
Cách
nhìn của Phật giáo đối quan niệm vận mệnh là ăn sâu và bao khắp “nhân quả báo ứng
như bóng theo hình” “thiện hữu thiện báo, ác hữu ác báo” “muốn biết nhân đời
trước, thì xem quả đời này, muốn biết quả đời sau thi nhìn vào hành động tạo
tác của hiện tại.”
Nguyên
tắc và ý nghĩa của bài kệ là suy đoán nhân quả vận mệnh của Phật giáo. Lý nhân
- duyên - quả trình bày nhân quả vận mệnh của con người, nhưng từ lý và nguyên
tắc của nhân - duyên - quả đi sâu vào quan sát và tìm hiểu, Phật giáo không phải
là “định mệnh luận” Phật giáo chủ trương vận mệnh có thể cải đổi. Phương pháp cải
thiện là lợi dụng những
trợ duyên đang có mà cố gắng làm thiện, nếu biết rõ phương pháp tu trì,
như lý như pháp mà làm, tinh cần ở việc làm lớn “chuyển duyên, thiện duyên” thì
tất cả vận mệnh của con người đều nằm trong tầm tay của chúng ta.
Phàm
người lập chí sáng tạo vận mệnh thì ngay
trong đời này có thể thay đổi nghiệp quả dần dần, nhưng cái nhân tu
trì sẽ mở đầu cuộc sống mới cho tương lai. Thậm chí “chuyển phàm thành Thánh”
“chuyển biến nghiệp quả” (chuyển nghèo thành giàu, chuyển tiện thành sang, chuyển
yểu thành thọ) “phá mê khai ngộ” (chuyển ngu thành trí, chuyển độn căn thành lợi
căn) tất cả những mong cầu của người học Phật dần dần sẽ thành tựu.
Tất cả
những quả báo gặp phải trong cuộc sống chúng ta dựa theo lý nhân quả của Phật
pháp mà nhìn, tất cả quả báo là do “nghiệp nhân quá khứ” cộng thêm “nghiệp
duyên hiện tại” sẽ thành “quả báo hiện tại”. Thông thường mà nói, nhân vốn có ở quá khứ
(đã tạo
thành sự thật rồi) thì khó mà thay đổi được nhưng quả báo của vị lai chúng ta
có thể như lý như pháp mà cải đổi, mấu chốt của chuyển biến này là chuyển biến
“duyên hiện tại” mà chuyển biến duyên hiện tại tức là thay đổi hai duyên nội
ngoại, cái gọi là hai duyên nội ngoại tức “nội Ý nghiệp”, ”ngoại Thân Khẩu nghiệp”,
nếu ba nghiêp nội
ngoại thân khẩu ý đã được thay đổi thì quả báo hiện tại sẽ dần dần được thay đổi.
Chúng
ta đã hiểu rõ lý này, nếu có thể như lý như pháp mà thực hành, thì tất cả quả
báo vận mệnh nằm ở trong tay ta.
Tiến bộ
của người học Phật là xem xét phiền não, tập khí của mình có giảm bớt hay
không? Trí huệ có tăng trưởng hay không? Xử lý sự việc có đúng đắn hay không?
Có cái nhìn xa trông rộng cho tương lai hay không? Đó tức là trí huệ và cũng là
chỗ quay về y theo đó tu hành sửa đổi cho chính mình về sau.
Người học
Phật muốn thay đổi vận mệnh, thì quan trọng nhất là lấy Tam huệ văn tư tu, lại
thay đổi quan niệm mà đi vào trung đạo thanh tịnh của tri kiến Phật, cho nên phẩm
Phương Tiện thứ hai của kinh Pháp Hoa nói rằng “chư Phật Thế Tôn chỉ vì muốn
chúng sanh khai ngộ tri kiến thanh tịnh của Phật mà hiện ra thế gian.”
Thứ đến
người học Phật lấy Tam vô lậu học giới định huệ lại thay đổi thói quen, quyển
thứ 9 Thành Duy Thức Luận nói: “nhị chướng chủng tử, lập thô trọng danh” ý nói:
phiền não và hai sở tri chướng từ vô thỉ đến nay là chủng tử huân tập đeo đuổi
con người, nấp trong tám thức làm cho tâm ta cứng cỏi khó điều phục nên gọi là
“thô trọng”.
Lúc hai
chủng tử này hiện hành sẽ sanh ra các phiền não tham, … che mờ tâm vương, chướng
ngại trí tuệ Bát nhã làm cho không sanh khởi. Cho nên gọi là “nhị chướng”. Cái gọi là tập khí phiền não tức là hai chủng
tử chướng này.
Vì thế
chúng ta học Phật muốn thay đổi vận mệnh nên lấy tu trì của Tam học lại đoạn trừ
phiền não tập khí. Phật nghĩa là giác, giác tức là lấy nội quán làm chủ “trở về lắng nghe tự tánh của chính mình, tự tánh là đạo vô thượng” cũng
là “trở về quán sát tâm mình” vậy.
Do vậy
người học Phật muốn cải đổi nhân quả vận mệnh cũng cần nội quán tịnh niệm thay
đổi tâm niệm bất thiện, trở về với tâm thanh tịnh vốn có.
Ở trên
đã nói “lấy Tam huệ thay đổi quan niệm” “lấy Tam học thay đổi thói quen” “lấy Nội
quán tịnh niệm thay đổi suy nghĩ”, ba điều này cũng là công phu của “sửa lỗi tu
đức” “nhất tâm sám hối”. Lấy tâm thành khẩn hành các thiện nghiệp làm trợ
duyên.
Thiện
nghiệp tức là tâm niệm thanh tịnh làm tất cả những việc lợi ích chúng sanh. Đó
không chỉ làm cho tâm Từ phát khởi (tức bồ đề tâm) mà còn tích lũy công đức vô
lượng vô biên là nhu cầu tất yếu để thành Phật và tạo thành tinh thần đại nguyện
“phấn đấu không ngừng” là yếu tố để thành Phật quả vậy.
Cuối
cùng lấy nhất tâm niệm Phật làm thanh tịnh các tạp nhiễm, tiêu trừ tất cả những
ác nghiệp chướng ngại của vô lượng kiếp trong tương lai, làm cho quả lành sớm
được thành thục, nhân quả nghiệp báo sẽ được thay đổi.
Nói
chung, cố ý phá trừ ràng buộc nghiệp cảm của kiếp trước bắt đầu cuộc sống mới
cho tương lai là người xây dựng đời sống chánh đáng. Sau khi hiểu được lý nhân
– duyên - quả, có thể “lấy Tam huệ thay đổi quan niệm”, “lấy Tam học thay đổi tập
khí”, “lấy nội quán tịnh niệm thay đổi suy nghĩ”, “chí thành làm thiện”, “nhất
tâm niệm Phật”… thay đổi nhân quả vận mệnh, người học Phật nếu đúng như vậy mà
làm dần dần sẽ tạo thành vận mệnh tốt.
