Vài lời giới thiệu về ý nghĩa của chữ : Mantra (Thần Chú) - Phần 1

TS Huệ Dân

Trong Phật giáo Thần chú là những lời mầu nhiệm chứa đựng năng lực đặc biệt đưa đến kết quả siêu việt áo nghĩa trở thành phương tiện trợ giúp tâm thức cho thân, khẩu, ý (thân mật, khẩu mật và ý mật).
Vài lời giới thiệu về ý nghĩa của chữ : मन्त्र,  Mantra, Việt dịch là Thần Chú
मन्त्र  mantra là danh từ được ghép lại từ động từ căn √ मन् man và thân kép -tra  (hậu tố từ). मन्त्र  mantra có những nghĩa thông thường được biết như sau : Thảo luận, ý kiến, tư vấn, giải quyết, hoạt trình, câu châm ngôn, bài thánh ca thiêng liêng, phương tiện suy nghĩ, lời nói chân thật, biểu hiện của chân như, cân nhắc kỹ càng, suy nghĩ chín chắn, thong thả, khoan thai, không vội vàng, trao đổi kỹ lưỡng, thảo luận kỹ lưỡng, bàn bạc kỹ lưỡng.
मन्त्र  mantra Hán Việt gọi là Chân ngôn  真言, Thần chú (神咒), Mật ngôn (密言), Mật ngữ (密語), Mật hiệu (密號).
Động từ căn √ मन् man có nhiều nghĩa thông thường được biết như sau :  suy nghĩ, phản ánh, đánh giá, kiến ​​thức, tin tưởng, tưởng tượng, giả sử, xem xét, giữ cho,
ước tính cao, đánh giá cao, tôn vinh, ca ngợi, cho rằng, muốn hiểu, làm cho có ý nghĩa.
Biến dạng từ danh từ  मन्  man thành động từ  मन्त्र् mantr
मन्   →    मन्त्र     → मन्त्रय         → मन्त्र्
man → mantra → mantraya → mantr



Bảng biến hóa thân từ của mantra ở dạng nam tính :

Nam tính पुल्लिंग pulliṃga	Số ít  एकवचन  ekavachana	Số hai द्विवचन dvivachana	Số nhiều  वहुवचन  vahuvachana
Chủ cách प्रथमा prathamā	मन्त्रः mantraḥ	मन्त्रौ mantrau	मन्त्राः mantrāḥ
Hô cách  सम्बोधन  sambodhana	मन्त्र mantra	मन्त्रौ mantrau	मन्त्राः mantrāḥ
Cách trực bổ  द्वितीया  dvitīyā	मन्त्रम् mantram	मन्त्रौ mantrau	मन्त्रान् mantrān
Cách dụng cụ तृतीया  tṛtīyā	मन्त्रेण mantreṇa	मन्त्राभ्याम् mantrābhyām	मन्त्रैः mantraiḥ
Cách gián bổ चर्तुथी caturthī	मन्त्राय mantrāya	मन्त्राभ्याम् mantrābhyām	मन्त्रेभ्यः mantrebhyaḥ
Cách tách ly पन्चमी  pañcamī	मन्त्रात् mantrāt	मन्त्राभ्याम् mantrābhyām	मन्त्रेभ्यः mantrebhyaḥ
Cách sở hữu षष्ठी ṣaṣṭhī	मन्त्रस्य mantrasya	मन्त्रयोः mantrayoḥ	मन्त्राणाम् mantrāṇām
Cách vị trí सप्तमी saptamī	मन्त्रे mantre	मन्त्रयोः mantrayoḥ	मन्त्रेषु mantreṣu

Bảng biến hóa thân từ của mantra ở dạng trung tính :

Trung tính नपुंसकलिंग Naṃpusakliṃga	Số ít  एकवचन  ekavachana	Số hai द्विवचन dvivachana	Số nhiều  वहुवचन  vahuvachana
Chủ cách प्रथमा prathamā	मन्त्रम् mantram	मन्त्रे mantre	मन्त्राणि mantrāṇi
Hô cách  सम्बोधन  sambodhana	मन्त्र mantra	मन्त्रे mantre	मन्त्राणि mantrāṇi
Cách trực bổ  द्वितीया  dvitīyā	मन्त्रम् mantram	मन्त्रे mantre	मन्त्राणि mantrāṇi
Cách dụng cụ तृतीया  tṛtīyā	मन्त्रेण mantreṇa	मन्त्राभ्याम् mantrābhyām	मन्त्रैः mantraiḥ
Cách gián bổ चर्तुथी caturthī	मन्त्राय mantrāya	मन्त्राभ्याम् mantrābhyām	मन्त्रेभ्यः mantrebhyaḥ
Cách tách ly पन्चमी  pañcamī	मन्त्रात् mantrāt	मन्त्राभ्याम् mantrābhyām	मन्त्रेभ्यः mantrebhyaḥ
Cách sở hữu षष्ठी ṣaṣṭhī	मन्त्रस्य mantrasya	मन्त्रयोः mantrayoḥ	मन्त्राणाम् mantrāṇām
Cách vị trí सप्तमी saptamī	मन्त्रे mantre	मन्त्रयोः mantrayoḥ	मन्त्रेषु mantreṣu

मन्त्र्  mantr  là động từ phản thân  của mantra thuộc nhóm [10]  và có những nghĩa được biết như sau : Thảo luận, ý kiến, tư vấn, giải quyết, bàn bạc kỹ, nói chuyện.
Bảng chia động từ của mantr
Thời hiện tại

Chủ động	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	mantrayāmi	mantrayāvaḥ	mantrayāmaḥ
Ngôi thứ hai	mantrayasi	mantrayathaḥ	mantrayatha
Ngôi thứ ba	mantrayati	mantrayataḥ	mantrayanti

Trung gian	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	mantraye	mantrayāvahe	mantrayāmahe
Ngôi thứ hai	mantrayase	mantrayethe	mantrayadhve
Ngôi thứ ba	mantrayate	mantrayete	mantrayante

Thụ động	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	mantrye	mantryāvahe	mantryāmahe
Ngôi thứ hai	mantryase	mantryethe	mantryadhve
Ngôi thứ ba	mantryate	mantryete	mantryante

Thời vị hoàn thành hay đệ nhất quá

Chủ động	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	amantrayam	amantrayāva	amantrayāma
Ngôi thứ hai	amantrayaḥ	amantrayatam	amantrayata
Ngôi thứ ba	amantrayat	amantrayatām	amantrayan

Trung gian	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	amantraye	amantrayāvahi	amantrayāmahi
Ngôi thứ hai	amantrayathāḥ	amantrayethām	amantrayadhvam
Ngôi thứ ba	amantrayata	amantrayetām	amantrayanta

Thụ động	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	amantrye	amantryāvahi	amantryāmahi
Ngôi thứ hai	amantryathāḥ	amantryethām	amantryadhvam
Ngôi thứ ba	amantryata	amantryetām	amantryanta

Thời hoàn thành hay đệ nhị quá khứ

Chủ động	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	mamantra	mertniva	mertnima
Ngôi thứ hai	mamantrtha | mamantritha	mertnathuḥ	mertna
Ngôi thứ ba	mamantra	mertnatuḥ	mertnuḥ

Trung gian	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	mertne	mertnivahe	mertnimahe
Ngôi thứ hai	mertniṣe	mertnāthe	mertnidhve
Ngôi thứ ba	mertne	mertnāte	mertnire

Thời kỳ nguyện

Chủ động	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	mantrayeyam	mantrayeva	mantrayema
Ngôi thứ hai	mantrayeḥ	mantrayetam	mantrayeta
Ngôi thứ ba	mantrayet	mantrayetām	mantrayeyuḥ

Trung gian	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	mantrayeya	mantrayevahi	mantrayemahi
Ngôi thứ hai	mantrayethāḥ	mantrayeyāthām	mantrayedhvam
Ngôi thứ ba	mantrayeta	mantrayeyātām	mantrayeran

Thụ động	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	mantryeya	mantryevahi	mantryemahi
Ngôi thứ hai	mantryethāḥ	mantryeyāthām	mantryedhvam
Ngôi thứ ba	mantryeta	mantryeyātām	mantryeran

Thời  mệnh lệnh

Chủ động	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	mantrayāṇi	mantrayāva	mantrayāma
Ngôi thứ hai	mantraya	mantrayatam	mantrayata
Ngôi thứ ba	mantrayatu	mantrayatām	mantrayantu

Trung gian	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	mantrayai	mantrayāvahai	mantrayāmahai
Ngôi thứ hai	mantrayasva	mantrayethām	mantrayadhvam
Ngôi thứ ba	mantrayatām	mantrayetām	mantrayantām

Thụ động	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	mantryai	mantryāvahai	mantryāmahai
Ngôi thứ hai	mantryasva	mantryethām	mantryadhvam
Ngôi thứ ba	mantryatām	mantryetām	mantryantām

Thời tương lai

Chủ động	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	mantrayiṣyāmi	mantrayiṣyāvaḥ	mantrayiṣyāmaḥ
Ngôi thứ hai	mantrayiṣyasi	mantrayiṣyathaḥ	mantrayiṣyatha
Ngôi thứ ba	mantrayiṣyati	mantrayiṣyataḥ	mantrayiṣyanti

Trung gian	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	mantrayiṣye	mantrayiṣyāvahe	mantrayiṣyāmahe
Ngôi thứ hai	mantrayiṣyase	mantrayiṣyethe	mantrayiṣyadhve
Ngôi thứ ba	mantrayiṣyate	mantrayiṣyete	mantrayiṣyante

Thời tương lai nói vòng

Chủ động	Số ít	Số hai	Số nhiều
Ngôi thứ nhất	mantrayitāsmi	mantrayitāsvaḥ	mantrayitāsmaḥ
Ngôi thứ hai	mantrayitāsi	mantrayitāsthaḥ	mantrayitāstha
Ngôi thứ ba	mantrayitā	mantrayitārau	mantrayitāraḥ

Qua phần định nghĩa của phạn ngữ ở trên, thì Mantra là danh từ bao gồm 2 chữ "Man" nghĩa là năng lực suy nghiệm (Thần) và "tra" (hậu tố từ) nghĩa là "chú = phương tiện" là lời, là tiếng, dùng làm phương
 tiện để diễn đạt. Như vậy, "Thần chú" là phương tiện để suy nghiệm dẫn khởi một sự nối kết giữa thân tâm
(vật chất và tinh thần) bằng âm thanh cô động.
Chú hay Thần chú cũng có nhiều tên gọi khác nhau như: Chân ngôn, Chân âm, Mật ngữ (Mật ở đây là sự chứng tỏ mối liên hệ Mật thiết bên trong của sự vật hiện tượng và tinh thần.
 Đừng nên nhầm lẫn chữ Mật là Bí mật). Trong Phật giáo Thần chú là những lời mầu nhiệm chứa đựng năng lực đặc biệt đưa đến kết quả siêu việt áo nghĩa trở thành phương tiện trợ giúp tâm thức cho thân, khẩu, ý (thân mật, khẩu mật và ý mật). Vì nếu chỉ thờ, lạy và cúng Phật, thì cũng chưa có thể gọi là trọn vẹn thuần thành, cho nên còn phải thêm phần tụng kinh, trì chú và niệm Phật để viên dung Sự và Lý.
Thần chú hay được lặp đi lặp lại trong các buổi tu tập hành trì, đặc biệt là Mật Tông thực hành để thanh lọc thân khẩu ý bất tịnh trở thành thanh tịnh và thực chứng được Pháp thân mà hiển bài Báo thân hay Hoá thân trần thế này. Chú cũng có nhiều loại khác nhau, dài hay ngắn tùy theo môn phái. Trong lúc niệm Thần chú phải tập trung lên mặt chữ (các chữ đó hiện thành dụng ảnh) hay lắng nghe từng âm thanh của nó (Các tiếng đó biến thành vọng âm). Trong chương 5 của tác phẩm Subāhupariprcchā có ghi cách đọc tụng chú như sau : Đừng quá gấp rút. Đừng quá chậm rãi. Đọc đừng quá to tiếng. Đừng quá thì thầm.
Không phải lúc nói năng. Không để bị loạn động.
Thần chú không phải là một công thức bất động và không phải là những sóng âm thanh tác động để kêu gọi sự trợ giúp của chư Phật hay Bồ tát giúp chúng ta thoát khỏi khổ đau hoặc tiêu trừ nghiệp chướng. Thần chú chỉ là một phương tiện trợ giúp tinh thần, tri thức, ý chí qua sự nhất tâm bền vững để kết thành năng
lực tối cao. Chính nhờ năng lực này Tâm trong sạch và thành thực mới cứu vớt được chúng ta.
Như Đại sư Milarepa nói : "Khi chư vị tự hỏi ác nghiệp có được tiêu trừ hay không, chư vị nên biết rằng : nó chỉ tiêu trừ bằng sự ước mong của thiện tâm".
Đọc Thần chú là khẩu mật (Khẩu là lời do miệng phát ra. Mật ở đây là sự chứng tỏ mối liên hệ Mật thiết bên trong của sự vật hiện tượng và tinh thần. Đừng nên nhầm lẫn chữ Mật là Bí mật). Cần nên học hỏi rõ ràng qua sự hướng dẫn của một vị tăng hay một đạo sư.
Câu thần chú Hán Việt được nhiều người Phật tử đọc là :  ॐ मणि पद्मे हूँ | oṃ maṇi padme huṃ | Úm ma ni bát di hồng. Một câu chú lâu đời của Phật giáo Tây Tạng, và cũng xem là Chân ngôn Bồ Tát Quán Thế Âm để bảo hộ hành giả vượt thẳng vào Phật quả hoặc vào hàng tứ Thánh.  Đây là nguyên bản phạn ngữ :
Om maņi padme huṃ.
Mahājñāna cittotpāda,
cittasya na-vitarka,
sarvārtha bhūri siddhaka,
na-purāņa na-pratyutpanna.
Namo Lokeśvarāya svāhā.
Ý nghĩa của sáu âm tiết trong câu chú này  ॐ मणि पद्मे हूँ | oṃ maṇi padme huṃ.
Còn tiếp
Trích trong Tinh Hoa Phật học của TS Huệ Dân
Kính chúc quý bạn một ngày vui vẻ trong tình học Phật
Kính bút
TS Huệ Dân

http://www.daophatngaynay.com/vn/kinh-dien/van-hoc-kd/7971-Vai-loi-gioi-thieu-ve-y-nghia-cua-chu-Mantra-Than-Chu-Phan-1.html

Phần 2:
http://www.daophatngaynay.com/vn/kinh-dien/dai-thua/8007-Vai-loi-gioi-thieu-ve-y-nghia-cua-chu-Mantra-Than-Chu-Phan-2.html

Phần 3:
http://www.daophatngaynay.com/vn/kinh-dien/dai-thua/7879-Dien-nghia-chu-Dai-Bi-Phan-3.html

Phần 4:
http://www.daophatngaynay.com/vn/kinh-dien/dai-thua/7919-Dien-nghia-chu-Dai-Bi-Phan-4.html